Wat gaan we doen?

De onvermijdelijke vraag is dan vaak: Wat gaan jullie doen in Brazilië? Dat is een tamelijk ingewikkeld verhaal...

alternatief geld
De organisatie waar ik voor werk, STRO (vroeger bekend als Aktie Strohalm), is in Brazilië en op andere plekken in de wereld bezig met het opzetten van alternatief-geldstelsels. Het idee daarachter is heel simpel: Heb je geen geld, maak het zelf. In arme gebieden is vaak nauwelijks geld beschikbaar om de onderlinge uitwisseling tussen mensen een beetje normaal van de grond te krijgen. Zelf in een regio je eigen vorm van geld gaan uitgeven kan een enorme stimulans zijn.
Alleen: dat kan op veel manieren; niemand weet wat de beste manier is, en hoe dat precies moet, want er is nauwelijks ervaring mee, en de plannen die wij voor ogen hebben zijn nog nooit eerder uitgevoerd op de wereld. Je zou eigenlijk allerlei mogelijkheden uit willen proberen om uit te vinden wat het beste werkt - maar daar moet je te voorzichtig mee zijn in de echte wereld, want stel je voor dat een bepaald plan helemaal niet goed uitpakt en een half dorp failliet gaat.

Daarom gaan we een en ander opzetten in de virtuele wereld: we gaan op de computer het opzetten van zo'n geldsysteem simuleren, om uit te vinden wat de beste manier is om dat in het echt te doen, maar ook om een instrument te hebben waarmee je halverwege kunt controleren of je wel op de goede weg bent. De simulatie krijgt de vorm van een spel, waarbij de speler de opdracht krijgt zo'n geldsysteem op te zetten in een virtueel dorp met 10.000 families.

Waarom Brazilië?
Dat vragen we onszelf ook af en toe af... :-) In Brazilië lopen al een paar STRO-projecten met lokaal geld, zoals het Compras-netwerk. Dit is een geldsysteem opgezet volgens STRO's C3-methode. We zitten daar dus dicht bij de praktijk. Daarnaast is het in een land als Brazilië voor onze organisatie ook financieel mogelijk om een team met programmeurs/software-ontwikkelaars samen te stellen. Maar in wezen hadden we ook op andere plekken van de wereld kunnen gaan zitten, want het simulatie-project is een internationaal project. We gaan voor het project samenwerken met een flink aantal wetenschappers van universiteiten uit verscheidene landen. Dat is opvallend, want waar de theorieën van STRO een aantal jaren geleden nog schouderophalend werden afgedaan als volstrekt onzinnig, of zelfs werden verguisd, beginnen economen en wetenschappers van andere disciplines nu erg geïnteresseerd te raken in samenwerking in ons project.

Waarom ander geld?
STRO was vroeger bekend onder de naam Aktie Strohalm, en begon z'n bestaan als milieuorganisatie (één van de oudste van Nederland). Echter, gedurende de jaren tachtig groeide het besef dat je wel milieumaatregelen kunt blijven bepleiten, maar dat dat dweilen met de kraan open is zolang de vervuilende alternatieven altijd goedkoper zijn dan de schone, en zolang overheden, burgers en bedrijfsleven elk jaar maar weer minstens 3% meer produceren en consumeren als het hoogste doel in het leven blijven definiëren. Een probleem als het broeikaseffect zal natuurlijk nooit opgelost worden zolang we elk jaar weer meer moeten produceren als het jaar daarvoor. Economische groei, heet dat.

Echter, met zomaar besluiten dat we dan maar niet economische groei moeten hebben ben je er ook niet. In de economie is er sprake van groeidwang: het is groeien op straffe van crisis, en als er niet gegroeid wordt komen we ook zwaar in de problemen.


Frei-Geld
Dit alles heeft volgens de argentijnse duitser Silvio Gesell veel met de aard van het geld te maken. Volgens Gesell is het rentedragend geldsysteem verantwoordelijk voor groeidwang in de economie, en hij pleitte voor wat hij noemt FreiGeld, ofte wel VrijGeld, geld dat een ingebouwde waardevermindering heeft, wat deze groeidwang tegen zou gaan. Vrijgeld wordt gekenmerkd doordat het een ingebouwde waardevermindering in zich heeft, zodat rente als vanzelf naar nul nadert.
Dit zou een effectief middel tegen groeidwang in de economie zijn, omdat het er voor zorgt dat geld veel minder dan nu accumuleert: het geld zou blijven functioneren als ruilmiddel, maar ongeschikt(er) worden als schatvormer en "oppotmiddel".
In hoeverre deze theorie helemaal juist is weet in wezen niemand, want in de geschiedenis is het aantal experimenten met deze vorm van geld nog bijzonder schaars (b.v. Wörgl). De doelstelling van STRO is (onder meer) praktische systemen opzetten waarbij er met deze vorm van geld wordt geëxperimenteerd.

Nog precies 4 weken....

Over precies 4 weken is het zover... Dan vertrekken we, op vrijdag 23 maart, 18:40 vanaf Schiphol, voor een jaar naar Brazilië. Met z'n vieren: Rinke, Ingeborg, Jitse (bijna 4) en Ibrich (net 1). "Naar Bezieje", zoals Jitse zegt...

Voorbereidingen
We zitten nu nog druk in de voorbereidingen. Vanaf oktober zijn we al bezig met de visa; toen deze rond waren op ongeveer 1 februari konden we met de rest aan de slag. De reis regelen, post door laten sturen, telefoon, kabel, internet en alle andere abonnementen afzeggen, enge injecties halen tegen gruwelijke ziektes, etc etc etc. En gister hadden we het stel op bezoek dat waarschijnlijk voor een jaar tijd ons huis gaat huren.


Waar gaan we naar toe
Allereerst gaan we naar Porto Alegre in het Zuiden. Van daaruit zullen we waarschijnlijk ook nog wel even in Uruguay gaan kijken. Hoe lang we daar zitten is nog wat onduidelijk; we hopen voordat de winter daar echt invalt naar het Noorden te kunnen vertrekken.

Later zitten we dan in het Noorden van Brazilië, hetzij in of bij de hoofdstad van Bahia (Salvador de Bahia), of in of bij de hoofdstad van Sergipe (Aracaju). Hier zullen we de rest van de tijd verblijven.

(Klik op de kaartjes voor details)