Rubem Berta

Ik ben vandaag met de onibus (het Openbaar Vervoer, de bus) op stap geweest naar het project waar ik 2 dagen per week zal gaan werken. Ik moest 1 keer overstappen, en heb er in totaal dik 2 uur over gedaan.
Rubem Berta, de wijk waar ik moest zijn, ligt helemaal aan de andere kant van Porto Alegre. In deze wijk loopt momenteel een project om het aan(ge)zicht te verbeteren. De bedoeling is dat daarmee mensen ook meer het gevoel krijgen dat ze invloed hebben op hun leefomstandigheden en hun leven. De wijk is 20 jaar geleden ontstaan toen een grote groep mensen leegstaande, nog onafgebouwde flats kraakten. Die flats stonden al lang leeg, en waren nooit afgebouwd. Er waren geen daken, ramen of deuren. Er was toen nog niets in de wijk. Inmiddels wonen er 30 duizend mensen, in 5000 flats, en nog wat huisjes die ertussen gebouwd zijn. (soms heel aandoenlijk, met een tuintje eromheen met bordjes op stokjes. Enkele teksten: "Deze tuin is gezegend". "welkom voor alle vrienden". Wel altijd een (hoog) hek eromheen.
Er zijn een kinderdagverblijf, een gezondheidscentrum (dat eigenlijk te klein is voor de wijk) en er zijn heel veel kleine winkeltjes. Micro empresas. Verder is het aandeel werkelozen heel hoog. Ook zijn er veel drugs- en criminaliteitsproblemen.

Wat ik daar precies ga doen ligt nog helemaal open. Ik moet het zelf bedenken en er mensen enthousiast voor maken. In elk geval gaat het om sociale activatie, en het betrekken van meer mensen bij het project dat daar gaande is.
Ik heb al met verschillende personen kennis gemaakt. Onder andere een boel van de "moradores validosos"(moedige bewoners) van de eerste garde. Zij hebben zich verenigd in een organisatie die heet AMORB (Associacao de Moradores (=bewoners) de Rubem Berta), kennen elkaar van haver tot gort, en houden een oogje op de wijk. Verder zijn ze heel actief in het ontwikkelen en stimuleren van initiatieven, en roepen ze wijkvergaderingen uit etc. Aan de muur van hun honk hangt een vlag, gemaakt ter viering van de eerste drie jaar nadat de flats gekraakt waren. Verder ook jongere gezichten.

AMORB (draagt het woord Amor (= liefde) in zich) is begonnen de bewoners te stimuleren de flats, die nog nooit waren geverfd en bestonden uit de ruwe betonblokken, te laten verven. Een gebouw wordt geverfd, en terwijl het geverfd wordt, sparen de bewoners van die flat voor een andere flat die gaat worden opgeknapt. Zo ontstaat grote betrokkenheid en sociale controle, want het is in ieders belang dat mensen zich aan hun afspraken houden. Het is echt enorm wat een verschil voor de wijk die geschilderde flats maken. Mensen zijn er heel trots op, en het is echt een sprong van troosteloosheid naar hoop.

Hoe het verven van de flats begonnen is mij nog niet duidelijk. Mijn Portugees is nog niet goed genoeg, maar Rinkes organisatie, STROhalm heeft hierop ingehaakt met hun lokaal geld systeem. Dit om het verven van de flats, en ontwikkeling van de lokale economie te faciliteren en een extra impuls te geven. Ook wordt het gebouw van AMORB opgeknapt en uitgebreid met een extra verdieping. Er komt een creche te zitten waar ook babies terecht kunnen (was er nog niet), en een restaurant waarin het lokaal geld gebruikt kan worden, en wat een leerervaringsplek kan zijn voor jongeren in de wijk. Op dit moment zijn er in het gebouwtje ook al informaticalessen, en knutselgroepjes voor jeugd van 14 tot 18.

Verder zijn er ook, in een soort samenwerkingsproject van Strohalm met een lokale bank en nog een organisatie, microkredieten te krijgen voor kleine bedrijfjes. Een aantal promodames gaan met foldertjes de straat op om hier bekendheid aan te geven. Het kan dan gaan om het aanschaffen van meel en boter voor het maken van koekjes om op straat te verkopen, of geld voor een diepvries, zodat je kleine winkeltje ook ijsjes kan verkopen. Het gaat om kleine bedragen die voor veel van deze bedrijfjes zelf niet voor te schieten zijn, maar hen wel een impuls kunnen geven naar een rendabeler bestaan. De rente is 1.75 % per maand, en soms een aantal maanden vrij. Bij de gewone bank kunnen dergelijke kleine bedragen (van 50 tot 1500 euro) niet worden geleend, en als dat al zou kunnen bedraagt de rente al gauw 5 a 6 procent per maand. Bij een geldschieter, die wel kleine bedragen uitleent, bedraagt de rente misschien wel 10 a 12 % per maand. Een onneembare hindernis....