Het is weer zover: smooooor. Brandende strot, zware druk op alle holtes in het hoofd, op de jukbeenderen, op de slapen, op het voorhoofd, druk op de oren, zowat stikken in het snot..., zware niesbuien...
Ik herinner me nog televisiereclame uit de tijd dat ik jong was (toen het leven nog simpel was en we nog televisie in huis hadden):
- "Waar is Jantje?"
- "Thuis juf, hij is verkouden".
Reclame voor medicijnen zomaar op televisie mag inmiddels niet meer, maar dat is niet het enige wat veranderd is. Ik herinner me nog dat ik Jantje maar een dikke aansteller vond: een beetje sneu in bed gaan liggen lijen met een verkoudheidje. Maar als ik zelf tegenwoordig verkouden ben ben ik te lamlendig om op te staan, en hou ik minstens twee dagen het bed omdat dat de enige dragelijke plaats is als je kop elk moment lijkt te kunnen ontploffen. Elke volgende verkoudheid is blijkbaar heftiger dan de vorige bij mij.
Maar los daarvan zou ik tegenwoordig nog niet naar school of werk gaan met een verkoudheid. Verkoudheid is namelijk de meest voorkomende ziekte, en dat komt doordat het ook nog eens één van de meest besmettelijke is; als je daarmee toch naar je werk gaat dan neem je dus doelbewust een aan zekerheid grenzend risico om collega's te besmetten. Als ik werkgever was zou ik iedereen die het waagt om verkouden op het werk te komen onmiddelijk met een uitbrander weer terug sturen naar huis. De ijver is voorbeeldig, maar wat heb je daaraan als als gevolg daarvan twee dagen later de halve afdeling snottert of ziek is.
Met mijn huidige tropische verkoudheid is in elk geval ook de stellingname van mijn ouders weer een stukje minder waarschijnlijk. Toevallig schreef Siep het nog twee dagen geleden in een mail: Let maar op, daar in de tropen worden jullie niet verkouden, maar zodra je hier bent in het koude Nederland is het raak.
Het is een veel voorkomende bron van twist: is er een relatie tussen verkoudheid en kou? Iedereen erkent wel dat de werkelijke veroorzaker van verkoudheid natuurlijk een virus is; maar volgens het kamp van mijn ouders wordt de bevattelijkheid voor dat virus vergroot door tocht en kou. Volgens de medische wetenschap is dat onzin.
Het bekendste onderzoek is een proef waarbij amerikaanse recruten verdeeld werden in twee groepen, die in de kou werden gezet. Het bleek geen draad verschil te maken: de dik ingepakte groep werd even vaak verkouden als de groep die alleen in T-shirt de vrieskou in moest. Ook zijn er verscheidene proeven gedaan met mensen die hete baden namen, en daarna in de tocht gezet werden gedurende een half uur. Ook daar bleek er geen verschil tussen de "wel kou" en "geen kou"-groepen. Ook bij sauna-bezoek heb ik nooit enige relatie met verkoudheid ervaren.
Als kou iets met verkoudheid te maken heeft, zou je verwachten dat er verschillen in het voorkomen van verkoudheid zijn op verschillende breedtegraden. Allereerst blijkt dat inderdaad zo te zijn voor de polen, maar dan precies andersom: onder eskimo's komt verkoudheid nauwelijks voor. Een waarschijnlijke verklaring daarvoor is dat de bevolking daar dermate dun gezaaid is, dat de overdracht van het virus onwaarschijnlijk wordt. Te grote kou lijkt me niet zo van invloed op het virus; aangezien virussen niet leven, kunnen ze ook niet doodgaan van de kou, dus het lijkt me niet dat virussen nou minder virulent zijn bij -20 dan bij +10 graden Celsius. Wat wel nog zou kunnen meespelen is de hoge UV-straling op de polen.
Of verkoudheid meer in de gematigde zones voorkomt dan in de tropen heb ik niet kunnen vinden; het schijnt ook dat er niet veel onderzoek naar verkoudheid gedaan wordt, omdat er nauwelijks aan verkoudheidsmedicijnen valt te verdienen (immers als je niets doet is het ook na vier vijf dagen weer over) en omdat het niet "cool" onderzoek is.
Wat wel onomstotelijk vast staat is dat verkoudheid in de gematigde zones vaker in de winter voorkomt dan in de zomer. Hoe dat komt weet eigenlijk niemand; regelmatig wordt als verklaring geopperd dat mensen in de winter meer binnen zitten, dus dichter op elkaar zitten, waardoor het virus veel makkelijker over springt van persoon op persoon, en zo veel sneller als het ware een kettingreaktie van besmettingen veroorzaakt (met dank aan die uitslovers die toch verkouden naar hun werk gaan...). Zelf kan ik me voorstellen dat Ultraviolette straling van de zon het virus beschadigt, en aangezien in de zomer de zon meer schijnt dan in de winter...
Hoewel ik neig naar de wetenschappelijke lezing (het zou immers hoogmoed zijn om als leek de onderzoeken van mensen die hier aan gestudeerd hebben in twijfel te trekken), twijfel ik ook wel erg over deze kwestie. De wetenschap zelf twijfelt natuurlijk ook meer dan ze naar buiten toe toegeeft; ik herinner me vagelijk een kort bericht in de vakblaadjes van Ingeborg (Medisch contact) waarin genoemd werd dat een recent onderzoek nou net wel weer de relatie tussen kou en verkoudheid aantoonde.
Mijn eigen ervaring spreekt ook voor een relatie tussen die twee. Ik herinner me een keer dat ik toen ik jong was zo de balen van school had, dat ik er echt niet naar toe wilde (nog zo'n heikel discussiepunt: hoe goed is school voor een kind...). Ik ben toen een uur met m'n blote bast in het open raam gaan zitten in de nachtelijke kou van eind november. Inderdaad was ik twee dagen later flink verkouden, en de opzet was geslaagd: ik hoefde niet naar school. Maar zoals ik nu ook weer ervaar: deze truuk had dermate veel nadelen dat ik hem niet meer dan eens heb uitgehaald.
Rest me nog te zeggen dat ik erg te doen heb met Ingeborg, die er nu alleen voor staat met twee kleine monstertjes - waarvan één toch echt wel in de categorie "moeilijk hanteerbaar".
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
3 opmerkingen:
Dat laatste onderzoek omtrent de relatie tussen kou en verkoudheid heb ik wat over gelezen: ze lieten mensen met de voeten in ijswater zitten en hetzelfde aantal zonder koud water. Het bleek dat 25% meer mensen die hun voeten in het ijswater hadden gehad verkouden waren geworden.
Siep.
Interessant onderzoek - en natuurlijk ook een resultaat wat wel heel erg in je eigen straatje past :-).
Maar om heel eerlijk te zijn heb ik erg moeite met de uitkomsten; ik kan me namelijk geen enkel mechanisme voorstellen via welke dit zou werken - maar misschien is dat mijn gebrek. OK, dat kou op je kop zorgt voor minder bloedtoevoer in de luchtwegen en dus minder verdediging door witte bloedlichaampjes daar ter plekke, daar kan ik me iets bij voorstellen. Maar dat koude voeten van invloed zouden zijn op de verdedigingslinies in de luchtwegen klinkt me bizar in de oren, juist omdat je dan minder bloedtoevoer naar de voeten zou verwachten en dus relatief meer naar andere delen van het lichaam.
Het nadeel van zulk soort onderzoeken is natuurlijk dat ze heel moeilijk volgens de officiële kunst der wetenschap uitgevoerd kunnen worden, namelijk dubbelblind. Dit houdt in dat zowel de onderzoeker als de proefpersoon niet weten wie welke behandeling krijgt, zodat verwachtingen het proefresultaat niet beinvloeden. Daarvan was hier waarschijnlijk geen sprake, omdat mensen natuurlijk weten dat ze in een bak ijswater zitten, en daardoor misschien wel verwachten verkouden te worden, hetgeen van invloed kan zijn op het werkelijk verkouden worden. Als je dit onderzoek goed zou doen, zou je de proefpersonen allemaal onder volledige narcose moeten brengen, en dan pas met hun voeten al dan niet in dat ijswater moeten zetten. Maar dat is waarschijnlijk niet gebeurd, want dat is nogal prijzig en bovendien niet zonder risico.
Anoniem Anoniem zei...
"een mechanisme waarbij door kou op je kop de bloedtoevoer naar je luchtwegen minder zou worden?" Hier kan ik me nou geen mechanisme bij voorstellen... Wel bij een algehele vermindering van de weerstand bij kou. Maar goed. Ik heb het niet koud gehad, maar nu ben ik dan toch ook écht verkouden.. en heb ik de kindjes weer aan Rinke overgedragen. Jitse en Ibi lopen overigens al een paar dagen rond met een loopneus en ditto oogjes, maar bij hen komt het minder hard aan dan bij ons.
Ingeborg
Een reactie posten